Για το Ρωμαϊκό Λουτρό και τη σκηνοθετική προσέγγισή του στο κείμενο του Στρατίεβ γράφει στο artplay.gr ο Κώστας Παπακωνσταντίνου, ο οποίος παραλλήλως εκφράζει και το …παράπονό του.
Το «Ρωμαϊκό Λουτρό» ξεκίνησε από την Νάντια Περιστεροπούλου και τον Δημοσθένη Ξυλαρδιστό. Με τον Δημοσθένη είχαμε δουλέψει μαζί στους «Χαλασοχώρηδες» του Αλ. Παπαδιαμάντη. Έτσι, τα παιδιά μού πρότειναν να το σκηνοθετήσω και μπήκα κι εγώ στην ομάδα.
Ο Στρατίεβ είναι ένας υπέροχος θεατρικός συγγραφέας με πολύ χιούμορ, πολιτική σκέψη και αγάπη για τον άνθρωπο. Μέσα στο περιβάλλον της δικής του κοινωνίας ανοίγει έναν κοινωνιολογικό, πολιτικό διάλογο για τον άνθρωπο και τη θέση του στη σύγχρονη κοινωνία. Στο «Ρωμαϊκό Λουτρό» χρησιμοποιεί ένα ευφάνταστο εύρημα για να ανοίξει αυτόν τον διάλογο. Κάτω από το σαλόνι ενός σπιτιού ανακαλύπτονται αρχαία. Αν το έγραφε σήμερα στην Ελλάδα πιστεύω ότι θα έβαζε να ανακαλύπτουν τον τάφο του Μέγα Αλέξανδρου.
Ο νόμος, αναγνωρίζει στον ιδιοκτήτη το δικαίωμα να συνεχίσει να ζει στο σπίτι του, επιτρέπει σ’ έναν φιλόδοξο αρχαιολόγο την έναρξη ανασκαφών και επιβάλλει την παρουσία ενός ναυαγοσώστη, καθώς πρόκειται για υδάτινη δεξαμενή. Μέσα σε λίγα τετραγωνικά, ο κάθε ήρωας διεκδικεί τον χώρο για τον εαυτό του και την κοινωνία, με βάση το δικό του συμφέρον και τη δική του οπτική.
Δεν ασχοληθήκαμε πολύ με την Βουλγαρία τού 1974, ούτε διασκευάσαμε το κείμενο. Θέλαμε να σκεφτούμε και να μιλήσουμε για την Ελλάδα του 2014 και το έργο μάς δίνει απολύτως την δυνατότητα αυτή. Όταν το κείμενο λέει π.χ. «γιατί όταν κάποιος ζητάει θυσίες, αναφέρεται πάντα στους άλλους;» ή «γιατί η ανθρωπότητα είναι πάντα μια αφηρημένη έννοια, και ποτέ ο άνθρωπος που έχεις απέναντί σου;» δεν χρειάζεσαι κάτι άλλο για να καταλάβεις τι εννοείς λέγοντας αυτά τα λόγια σήμερα.
Στην αρχή των προβών, δουλέψαμε, χωρίς το κείμενο, πάνω στην σκηνική γνωριμία και επικοινωνία των ηθοποιών. Γενικά στο θέατρο, το πιο ισχυρό στοιχείο είναι η ανθρώπινη παρουσία και για μένα η πρόβα πάντα πρέπει να ξεκινάει με αυτό. Ειδικά στο «Ρωμαϊκό Λουτρό» ο συγγραφέας παίζει πολύ με τις έννοιες άνθρωπος/ανθρωπότητα και πίστευα πως η ουσιαστική επικοινωνία και σχέση των ηθοποιών πάνω στην σκηνή θα ήταν το κλειδί της πρόβας. Το δεύτερο πιο σημαντικό στοιχείο είναι η ιστορία που αφηγείσαι. Όχι η ιστορία που αφηγείται ο συγγραφέας σε σένα, αυτό είναι το πρώτο βήμα, αλλά η ιστορία που αφηγείσαι εσύ στους ανθρώπους. Εμείς θέλαμε να εστιάσουμε στο πολιτικό περιεχόμενο του έργου. Έτσι, όταν πιάσαμε το κείμενο, οι ηθοποιοί κλήθηκαν χρησιμοποιώντας τα λόγια του Στρατίεβ, να πάρουν θέση στον διάλογο όχι ως ρόλοι αλλά οι ίδιοι ως νέοι άνθρωποι που συζητούν για την δική τους κοινωνία σήμερα. Ο ρυθμός και το αστείο της κωμωδίας, που αν προσέγγιζες το έργο ακαδημαϊκά θα ξεκινούσες από αυτά, προκύπτουν από μόνα τους λόγω της μαστοριάς τού Στρατίεβ και της πραγματικής εμπλοκής των ηθοποιών στον διάλογο του έργου. Είναι μια δύσκολη διαδικασία για τους ηθοποιούς αλλά το αποτέλεσμα είναι μαγικό.
Είναι η δεύτερη σκηνοθεσία μου και είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω σε μία παράσταση και δεν παίζω ως ηθοποιός. Νιώθω λίγο σαν να πιάστηκα κορόιδο. Νιώθω σαν το παιδί που συμμετείχε στην προετοιμασία του παιχνιδιού και τελικά, αφού μοιράστηκαν οι ομάδες, έμεινε απ’ έξω.
Η παράσταση παίχτηκε πέρσι στο θέατρο Σημείο (πρώην Απλό) και φέτος συνεχίζει στο Από Μηχανής θέατρο.
Η ιστορία αυτής της παράστασης, όπως λέει κι ο Στρατίεβ, είναι οι άνθρωποι. Με λίγα λόγια θα μπορούσα να την αφηγηθώ ως εξής:
Συντελεστές
Μετάφραση: Βασίλης Σκουβάκλης
Σκηνοθεσία: Κώστας Παπακωνσταντίνου
Βοηθός Σκηνοθέτη / Επιμέλεια Κίνησης: Μαργαρίτα Τρίκκα
Σκηνικά-Κοστούμια: Λυδία Κοντογιώργη, Ζωή Αρβανίτη
Μουσική: Βασίλης Κουτσιλιέρης
Σχεδιασμός Φωτισμών: Γιώργος Αγιαννίτης
Φωτογραφίες: Νίκος Βαρδακαστάνης (studio 112)
Σχεδιασμός προωθητικού υλικού: Χρήστος Ατζινάς
Επιμέλεια προγράμματος: Γιώργος Παπαδάκης
Οργάνωση παραγωγής: Νάντια Περιστεροπούλου, Δημοσθένης Ξυλαρδιστός
Παίζουν: Δημήτρης Δημητρόπουλος, Αλέξανδρος Ζουριδάκης, Δημοσθένης Ξυλαρδιστός, Νάντια Περιστεροπούλου, Σταύρος Σιούλης.
Κώστας Παπακωνσταντίνου
