Ο Γιάννης Καλαβριανός γράφει για το artplay.gr και εξηγεί πως έγραψε το έργο “Αβελάρδος και Ελοϊζα”, που κάνει πρεμιέρα σήμερα στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.
Το κείμενο της παράστασης Αβελάρδος και Ελοΐζα διαπραγματεύεται τον έρωτα δύο ιστορικών προσώπων του 12ου αιώνα και με κάποιον τρόπο ολοκληρώνει μια τριλογία κειμένων που είχαν ως βασική θεματική τους-αλλά με διαφορετική διαχείριση- τον έρωτα.
Στις Παραλογές, ο έρωτας και η σύγκρουσή του με το τρέχον καθεστώς ηθικών αξιών, οδηγούσε σε ενδοοικογενειακά εγκλήματα.
Στο Γιοι και κόρες, οι περισσότερες ιστορίες των ηλικιωμένων διαπραγματεύονταν την προσωπική ευτυχία, μέσα από την ολοκλήρωση κάποιου έρωτα.
Στην τελευταία παράσταση, ο έρωτας είναι ο στύλος, γύρω από τον οποίο μπλέχτηκαν δύο φωτεινές προσωπικότητες που θέλησαν να ανέβουν πιο ψηλά από όλους τους άλλους ανθρώπους.
Το συγκεκριμένο κείμενο, ακριβώς επειδή αφορούσε στη ζωή δύο ιστορικών προσώπων, προϋπέθετε την πολύ καλή γνώση της εποχής, που εγώ δεν είχα. Ξεκίνησα λοιπόν να διαβάζω για τον Μεσαίωνα, τις μετακινήσεις των πληθυσμών, την Εκκλησία και τον ρόλο της, τις ζωές των Αγίων της, τους τροβαδούρους, τα Μοναστήρια, τις φιλοσοφικές συγκρούσεις, τους θρησκευτικούς πολέμους και τις Σταυροφορίες. Από την Ιστορία του Ευρωπαϊκού πνεύματος, του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, μέχρι το Από τους βαρβάρους στους μοντέρνους, της Ρίκας Μπενβενίστε.
Μαζί με τα ιστορικά στοιχεία και τις μελέτες, διάβασα τα εμπνευσμένα από τη ζωή τους μυθιστορήματα, το διήγημα του Ντάριο Φο που υπερασπίζεται την Ελοΐζα και τις αυθεντικές επιστολές του ζευγαριού, σε έκδοση του Penguin. Αυτές οι επιστολές, οι οποίες γράφτηκαν στα χρόνια του αποχωρισμού τους και της ζωής σε χωριστά μοναστήρια, σώζονται, έχουν μεταφραστεί από τα λατινικά και ήταν το χρησιμότερο εργαλείο για την κατανόηση των δύο πολύπλοκων αυτών ηρώων. Η μετάφρασή τους στα ελληνικά έγινε από τον Γιώργο Γλάστρα και χρησιμοποίησα ατόφια κομμάτια τους.
Κατά τη συγγραφή των κειμένων πάντα ανατρέχω σε σημειώσεις που κρατάω, όταν κάτι μου τραβήξει την προσοχή. Έχω στοίβες με τετράδια, μπλοκ και φακέλους με άτακτα γραμμένο υλικό, παραγράφους από βιβλία, σκηνές που είδα στον δρόμο, μηνύματα, κάρτες, στίχους ποιημάτων ή και ολόκληρα διηγήματα. Αυτή είναι μια συνήθεια που μάλλον την απέκτησα στο σχολείο, για να καταφέρνω να θυμάμαι τις άπειρες πληροφορίες που με βομβάρδιζαν κατά την προετοιμασία των Πανελληνίων εξετάσεων. Τις περισσότερες φορές, υπάρχει μια αφορμή, για παράδειγμα η εικόνα ενός ποιήματος, εξαιτίας της οποίας αρχίζω να σημειώνω συναφείς ή όχι σκέψεις.
Από αυτές τις σημειώσεις, χρησιμοποιήθηκαν στίχοι από το ποίημα Eloisa to Abelard του Alexander Pope σε μετάφραση του κ. Δημοσθένη Κορδοπάτη, (από το ίδιο ποίημα προέρχεται και ο τίτλος της ταινίας Η αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού), στίχοι από ένα ποίημα της Τζόυς Μάνσουρ, σχόλια και παραπομπές του έργου Ελοΐζα και Αβελάρδος, του Ετιέν Ζιλσόν, σε μετάφραση του κ. Γιάννη Μ. Καλλιόρη, ένας στίχος του Οδυσσέα Ελύτη, η πρώτη πρόταση του ποιήματος She walks in beauty, του Λόρδου Βύρωνα, η κατάληξη ενός κειμένου του Αντρέ Μπρετόν, προτάσεις από την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, μια πρόταση από συνέντευξη της Τόνι Μόρισον, από τη Φόνισσα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και διασκευασμένες εικόνες ποιημάτων του Τάσου Λειβαδίτη και της Όλγας Ντέλλα. Μαζί με αποσπάσματα προσωπικών γραμμάτων, ευχετηρίων καρτών και ημερολογίων που μου εμπιστεύθηκαν φίλοι μου.
Οι πρώτες σημειώσεις του Αβελάρδου και της Ελοΐζας, άρχισαν να συγκεντρώνονται πριν από 4 χρόνια και το κείμενο της πρώτης εκδοχής ολοκληρώθηκε με την παρουσίασή του στο Φεστιβάλ Αθηνών τον Ιούνιο. Η δεύτερη εκδοχή του, βασίστηκε σε μια εντελώς διαφορετική διαχείρισή του υλικού και είχε ως κορμό μια προϋπάρχουσα της μεγάλης κλίμακας της Πειραιώς, οργάνωση.
Η παραπάνω αδρή περιγραφή της διαδικασίας συγγραφής του κειμένου της παράστασης Αβελάρδος και Ελοΐζα, έγινε για να υπερασπιστώ τον κόπο που καταβάλλουν όλοι οι συγγραφείς, όλων των κειμένων, όλων των ειδών. Κειμένων που καταλήγουν στους αναγνώστες ή τους επαγγελματίες μεταπράτες του λόγου των άλλων, οι οποίοι πιθανόν να μην διανοηθούν ποτέ το μέγεθος του μόχθου και της προετοιμασίας, συνειδητής και ασυνείδητης, που απαιτεί κάθε απόπειρα αποτύπωσης της ζωής σε γραπτό λόγο. Και πολύ συχνά την απαξιώνουν. Με διάφορους τρόπους. Παγίδα που πολύ συχνά πέφτω κι εγώ ο ίδιος μέσα, σκηνοθετώντας τα κείμενά μου.
Γιάννης Καλαβριανός
